Ga je op wandel door Gent langs de kraanlei dan vind je er op de gevel van een bakstenen huis nabij het veerleplein bovenstaande 'hashtag'. Naast de 'hashtag' is er ook nog een 2e versiering te vinden. In de 2e versiering herken je een kraan die een grote ton heft, merk op beide versiering de trossen druiven op.
Het bakstenen gebouw is het 'oude' gildehuis van de wijnschroeders uit ca 1640, het witte huis links er van is het 'nieuwe' gildehuis uit 1755. Wijn en druiventrossen, die link is evident, maar de kraan en die 'hashtag' ? En trouwens wat zijn nu wijnschroeders ?
Schroden of schrooien is het verladen van zware lasten. Wijnschroeders zijn dus de ambachtslui die zware lasten zeulden i.h.b. vaten wijn. Op het kleine pleintje voor het oude ambachtshuis stond tot de 18e eeuw een houten kraan waarin de wijnschroeders zoals hamsters in een tredmolen liepen om de kraan te bedienen, vandaar dat ze in de volksmond ook de kraankinderen werden genoemd.
Vergis je niet, kinderen mag je hier niet te letterlijk nemen in het hedendaagse nederlands. Het betreft dus wel degelijk om sterke jonge mannen. In het west-vlaams spreekt men trouwens van 'knecht' of 'knecht-jongens' als men het over jonge mannen heeft. Om wijnschroeder te worden moest je minstens 23 jaar oud zijn en een zware proef doorstaan. Kon je een zware kabel dragen van het gildehuis aan de Kraanlei tot de koestraat en terug zonder te stoppen, dan was je geslaagd. Een tocht van ca 1800 m. De wijnschroeders zijn met andere woorden het equivallent van wat vandaag de stukwerkers, de havenarbeiders zijn.
Zoals het in de middeleeuwen betaamde hadden de gilden priviliges, monopolies. De gilde van de wijnschroeders had het monopolie om alle in Gent gekochte of verkochte wijn te lossen, te laden en te vervoeren. Behalve wijn hadden ze ook het monopolie op het lossen van andere grote lasten met hun kraan zoals vaten siroop, traan, mede, azijn, olie, honing tot molenstenen en kanonnen. Zie maar naar het nieuwjaarskaartje van de wijnschroeders hieronder.
Het ambacht van Wijnschroeder was in de praktijk beperkt tot slechts 3 gentse families. In 1699 telde de gilde 23 leden (1 Van der Straeten, 10 De Pauw, 12 Mast). Opmerkelijk is dat dezelfde families ook lid waren van de gilde van de vrije schippers. Op die manier hadden ze bijna de volledige keten van vervoer van wijn in handen.
Maar hoe zit het nu met die hashtag ?
Die 'hashtag' is het wapenschild van de gilde van de wijnschroeders. De achtergrond een zilveren veld met daarop hermelijnstaarten en een houten vat-sleper.
Hermelijn staarten zijn niet letterlijk de staarten van een hermelijk, maar zijn in de heraldiek een regelmatige verdeling van twee tinten, geïnspireerd op de wintervacht van de hermelijn.
De vat-sleper is een werktuig, lijkend op een ladder met een beperkt aantal dwarslatten die gebruikt werd om een ton wijn op te vervoeren. Een variante is een vat-slede die door paarden werd getrokken.
Wist-je-dat-je.
Als een vat wijn van de kade naar de taverne gebracht moest worden had je de keuze uit 2 tarieven. Een goedkope en een dure. Het verschil was de snelheid waarmee men jouw vat wijn ter bestemming bracht.
Welke was de dure, de snelle of trage levering ?
Je zou verwachten dat je voor een snelle service meer moest betalen. Maar hier is dat niet het geval. Je betaalde meer voor traag omdat dit nu eenmaal langer duurde en lastiger was.
Maar waarom zou je voor die trage service kiezen ?
Wijn die traag gebracht werd kon je onmiddelijk serveren in je taverne, de snelle moest je een paar dagen laten rusten. Dus hoe trager men je wijn bracht, hoe sneller je die kon verkopen.
Interesse in meer verhalen en anekdotes over Gent ?
Ga mee op stap met een GhentCityGuide gids.
Comments